Wieś i tradycje z nią związane to również kuchnia. Kiedyś na wsi panowała bieda, więc gospodynie przyrządzały najprostsze potrawy z tego, co miały: mąki, ziemniaków, kaszy, mleka, jaj, owoców. Dziś raczej nie gotuje się już takich egzotycznych dla nas potraw jak lemieszka, garmota, kulaska, prażucha, garus czy zmiociosz. Nawet nie wiemy, co to takiego. Ale wiele gospodyń nadal podaje w swoich domach tradycyjne przysmaki, często przygotowane według przepisów przekazywanych w rodzinie z pokolenia na pokolenie.
Tradycje kulinarne podtrzymują Koła Gospodyń Wiejskich i zespoły folklorystyczne. Biorą udział w konkursach na najsmaczniejszą potrawę regionalną, dzięki czemu promują swoją miejscowość. Tak jest też w Brzezinach. Zespół „Brzezinianki” ma takie oryginalne przepisy, dzięki którym zdobywa nagrody w konkursach wojewódzkich czy gminnych. Ich FLAKI Z KASZĄ zajęły I miejsce w 2007 roku w konkursie na „Najsmaczniejszą potrawę regionalną”, którego rozstrzygnięcie odbyło się podczas „Morawickiej Nocy Kupały”.
Chcielibyśmy w tym kąciku kulinarnym umieszczać ciekawe przepisy naszych gospodyń, które starają się podtrzymywać tradycje wsi również w kuchni. Osoby chcące podzielić się własnymi doświadczeniami kulinarnymi w tej dziedzinie mogą przekazywać je drogą elektroniczną na adres Stowarzyszenia Przyjaciół Brzezin.
FLAKI Z KASZĄ według przepisu "Brzezinianek"
Składniki na 5 litrów:
1 kurczak, 3 kg flaków wołowych, 7-10 łyżek kaszy jęczmiennej, przyprawy: majeranek, pieprz prowansalski, pieprz ziołowy, gałka muszkatołowa, liść laurowy, maggi, sól, włoszczyzna
Sposób przyrządzenia:
Flaki gotować w niewielkiej ilości wody. Po 15 minutach zmienić wodę i gotować do miękkości. W drugim, większym naczyniu nastawić 5 litrów wody, włożyć włoszczyznę i kurczaka i ugotować rosół. Gdy kurczak jest miękki, wyjmujemy go, a do rosołu wkładamy obgotowane flaki i gotujemy na wolnym ogniu. W tym czasie obieramy mięso z kurczaka i rozdrobnione dodajemy do flaków. Jednocześnie dodajemy 2-3 listki laurowe i kaszę. Gotujemy do miękkości. Pod koniec gotowania dodajemy przyprawy według smaku i uznania.
DROŻDŻÓWKA ZE SKWARKAMI "SKWAROWIEC" według przepisu Heleny Lużyńskiej
Składniki
1/2 l mleka
10 dkg drożdży
1 łyżka cukru
1 kg mąki pszennej
1 szczypta soli
3-5 jajek
1/2 szkl. cukru
może być łyżka alkoholu
ok. 70 dkg słoniny
Sposób przyrządzenia:
Z mleka, drożdży i łyżki cukru zrobić rozczyn. Gdy wyrośnie dodać mąkę, jajka, szczyptę soli, cukier, alkohol - wyrobić ciasto i zostawić do wyrośnięcia. Słoninę pokroić i wytopić na złoty kolor. Lekko przestudzony tłuszcz wylać na blaszkę wyłożoną papierem do pieczenia i wyłożyć wyrośnięte ciasto. Wierzch ciasta obmyć esencją herbacianą. Piec w dobrze nagrzanym piekarniku ok. 1 godz. Sprawdzić patyczkiem czy jest dobrze wypieczony. Najlepiej piec w wąskich blaszkach.
PLACEK DROŻDŻOWY ZOSI według przepisu Zofii Wawrzeńczyk
Składniki
10 dkg drożdży
10 jajek
1 kostka masła
1/2 kg cukru pudru
1/2 litra mleka
1 zapach pomarańczowy
1 kg mąki tortowej
Sposób przyrządzenia:
Zrobić zaczyn z drożdży, szklanki mleka, szklanki mąki, pół szklanki cukru - wymieszać i zostawić do wyrośnięcia. Żółtka oddzielić od białek, białka ubić na sztywną pianę, masło rozpuścić na gazie. Do wyrośniętego zaczynu wsypać mąkę, żółtka, ciepłe mleko, cukier i mieszać. Potem dodać pianę z jajek, zapach i na końcu masło rozpuszczone i mieszać aż do dobrego wyrobienia, tak aby ciasto odchodziło od ręki. Ciasto musi być średniej gęstości. Gdy jest za gęste - należy dodać mleka. Jeżeli ktoś lubi bardziej słodko, można dodać więcej cukru. Piecze się około 45 min.
GOŁĄBKI DLA LENIWYCH według przepisu "Brzezinianek"
Składniki
500 g mięsa mielonego
400 g świeżej kapusty (ok. 0,5 średniej główki)
2 małe cebule
1 jajko
100 g ryżu ugotowanego na sypko (może być zamiennie kasza manna surowa ok. 0,5 szklanki)
sól, pieprz do smaku
Sposób przyrządzenia
Kapustę drobniutko pokroić, posiekać, posolić i odstawić na 20 – 30 min. Następnie dodać mięso, drobno skrojoną cebulę, jajko, ugotowany ryż (lub kaszę mannę), doprawić do smaku solą i pieprzem. Uformować gołąbki (wychodzi około 10 gołąbków). Podsmażyć je na gorącym oleju, uważając, by nie zrumienić. Podsmażone z obu stron gołąbki ostrożnie przekładać do gorącego sosu. Gotować na bardzo małym ogniu ok. 30 minut.
Składniki na sos
3-4 szklanki wody
1-2 kostki rosołowe
1 czerwona papryka – drobno skrojona
¼ główki świeżej kapusty – poszatkowana
1 mały koncentrat pomidorowy
Sposób przyrządzenia
Wszystkie składniki zagotować w szerokim rondlu. Sos można urozmaicić wg uznania, doprawiając go śmietaną, liściem laurowym, zielem angielskim, zielonym koperkiem.
KOTLECIKI Z KASZY GRYCZANEJ Z DODATKIEM MIĘSA według przepisu Marianny Węgrzyn
Składniki:
2 torebki kaszy gryczanej
2 jajka
2 cebule
2 ząbki czosnku
20 dkg mielonego mięsa (może być więcej)
otręby (według uznania)
bułka tarta
sól, pieprz
Sposób przygotowania:
Kaszę ugotować wg przepisu, cebulę posiekać, zeszklić na tłuszczu. Do kaszy dodać cebulę, mięso, jajka, posiekany czosnek, otręby. Wymieszać, doprawić. Formować małe okrągłe kotleciki, obtaczać w bułce tartej i smażyć na rozgrzanym tłuszczu. Podawać z surówką, np. z kiszonej kapusty lub kiszonym ogórkiem. Smakuje również na zimno.
CIASTECZKA "BABSKIE USZY" według przepisu Franciszki Nowak
Składniki:
jajka
mąka
cukier puder
margaryna
mak, kminek, płatki migdałowe, wiórki kokosowe, bądź inne dodatki
Sposób przygotowania:
Proporcje ciasta wyglądają następująco: ile ważą jajka w skorupkach tyle trzeba cukru pudru i mąki zwykłej (w razie gdyby ciasto było za rzadkie można dodać łyżeczkę mąki więcej).
Jajka ucierać z cukrem pudrem, następnie dodać mąkę i dalej miksować ok. 10 min. Posmarować blaszkę margaryną. Ciasto nakładać łyżeczką (jedno ciastko - pełna łyżeczka) i ściągać palcem, ok. 15 ciastek na normalną blaszkę. Można je posypać makiem, kminkiem, płatkami migdałowymi, wiórkami kokosowymi, bądź inną posypką. Ustawić w piekarniku pieczenie wyłącznie od dołu na ok. 200 stopni. Wstawić ciastka do nagrzanego piekarnika. Kiedy brzegi ciastek się zarumienią wyjąć blaszkę. Ciastka odwracać nożem i zagiąć z dwóch stron brzegi do środka. Ciastka zdjąć z blaszki i poustawiać na ściereczce aż wystygną. Blaszkę odwrócić dnem do góry i schłodzić ją zimną wodą. Następnie kolejny raz posmarować ją margaryną i nałożyć nową porcję do pieczenia.
SAŁATKA Z SOCZEWICĄ według przepisu Zofii Wawrzeńczyk
Składniki
25 dkg zielonej soczewicy
1 cebula
2-3 jajka
1 jabłko
puszka kukurydzy
sok z cytryny
sól, pieprz, majonez
Sposób przyrządzenia:
Soczewicę umyć i ugotować. Cebulę drobno pokroić. Jajak ugotować na twardo i pokroić w kostkę. Jabłko również pokroić w kostkę. Wszystkie składniki zmieszać, dodać majonez, sok z cytryny i przyprawy.
